ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ – ΜΟΝΕΣ

Στο παλαιό χωριό, 4χλμ νότια του σημερινού χωριού συναντάμε μέσα στο δάσος το μοναστήρι της Αγ. Παρασκευής (1713), βυζαντινού ρυθμού, το εσωτερικό του οποίου είναι κατάγραφο με τοιχογραφίες ντόπιων αγιογράφων. Εδώ λειτουργούσε σχολή αγιογραφίας. Το μοναστήρι πρόσφερε πολλά στη διάρκεια της τουρκοκρατίας ,υπήρξε κέντρο κλεφτών και αρματολών.

Η Σαμαρίνα, όπως και τα άλλα βλαχοχώρια της Βόρειας Πίνδου, έχει να παρουσιάσει αξιόλογη προσφορά στους απελευθερωτικούς αγώνες του ελληνικού έθνους. Έχει αναδείξει ηρωικές μορφές, όπως ο Γιάννης Πρίφτης, Τα Παιδιά της Σαμαρίνας που έπεσαν ηρωικά στο Μεσολόγγι, ο καπετάν Αρκούδας και άλλοι.

Στην ίδια περιοχή βρίσκεται και ο ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα (1813), επίσης από ντόπιους αγιογράφους. Η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου βρίσκεται εντός του χωριού, χτίστηκε το 1840 και διαθέτει αξιόλογο τέμπλο καθώς και παλιές εικόνες.

Αξιόλογες παλιές εικόνες του 18ου αιώνα σώζονται στην εκκλησία του Προφήτη Ηλία που χτίστηκε το 1795. Το 1819 ανακατασκευάστηκε ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Μεγάλη Παναγία). Η εκκλησία έχει ξυλόγλυπτο τέμπλο και εξαιρετικές τοιχογραφίες από ντόπιους τεχνίτες .

Το 1943 ιδρύθηκε ο ναός του Αγίου Κοσμά κοντά στο βήμα του, εκεί δηλαδή όπου μίλησε ο Άγιος στα 1774-5. Σε καλή κατάσταση διατηρείται η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου του Νεομάρτυρα, εκ Σαμαρίνης (1957) και η εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ (1975), στη θέση «της βρύσης του Σακελλάρη».